آفتاب سوختگی و سیلیسیم
تغییر شرایط اقلیمی و آفتاب سوختگی
امروزه با توجه به تغییر شرایط اقلیمی، کشاورزی با چالش های جدیدی روبرو شده است. علاوه بر آن، چالش های گذشته هم با شدت بیشتری در حال بروز است. از جمله‌ی این موارد می توان به افزایش دما، تنش های گرمایی و در نهایت آفتاب سوختگی، اشاره کرد. آفتاب سوختگی، از راه های گوناگون، خسارت های زیادی به کشاورزی وارد می کند که هر ساله، روند صعودی دارند.
چنانچه، راهکارها و تدابیری اثربخش برای مدیریت و مهار آنها اندیشیده نشود، باعث ایجاد خسارتهای جبران ناپذیری خواهد شد. استفاده از ترکیبات حاوی سیلیس و پتاس، از جمله‌ی این راهکارها است.
نقش های سیلیسیم
دومین عنصر از نظر فراوانی در پوسته‌ی کره‌ی زمین، سیلیسیم (27%) می باشد. مقادیر زیادی از آن در ترکیباتی مانند سیمان، شن و شیشه یافت می شود.
به طور کلی نقش سیلیس در گیاه مانند ویتامین K در بدن انسان می باشد. این ویتامین برای انعقاد خون استفاده می شود و از ورود عوامل بیماری زا و خروج خون جلوگیری می کند. گیاه هم با انتقال سیلیس به مناطق آسیب دیده‌ی ناشی از تابش شدید آفتاب، نیش آفات مکنده، محل ورود قارچ ها و زخم ها (ناشی از هرس یا عوامل بیماری زا)، از پیشروی عامل بیماری زا و نشت شیره‌ی گیاهی جلوگیری می کند.
علاوه بر این، تخلیه پسماند کارخانه ها در خاک و یا استفاده از ترکیباتی که حاوی فلزات سنگین هستند، باعث آلودگی روزافزون خاک به فلزات سنگین شده است. مشخص شده است که این عنصر نقش مهمی در مهار کردن اثرات سوء ناشی از فلزات سنگین مانند کادمیوم، سرب، آلومینیوم و آرسنیک دارد.
1) جلوگیری از آفتاب سوختگی: سیلیس با قرارگیری در منافذ دیواره‌ی سلولی و همچنین تشکیل یک لایه‌ی ضخیم بین اپیدرم و دیواره‌ی سلولی، باعث ضخیم تر شدن سلول ها شده و در نتیجه مقاومت خوبی در برابر آفتاب سوختگی ایجاد می کند.
2) اثر بر آفات: سیلیس با افزایش ضخامت دیواره سلولی و کاهش آسیب پذیری نسبت به نیش آفات، بر پیشگیری از خسارت آنها اثر می گذارد.
3) اثر بر قارچ ها: این عنصر ویژگی قارچ کشی ندارد ولی با جلوگیری از استقرار اسپورهای قارچ، مطلوبیت میزبانی (Inhospitable) را کاهش می دهد.
4) کنترل تنش های محیطی: با سنتز هورمون های استرس مانند جاسمونیک اسید و آبسیزیک اسید باعث پاسخ بهتر گیاه در زمان بروز تنش ها می شود.
نکته‌ی مهم دیگر این است که با استفاده از ترکیبات حاوی این عنصر، مصرف قارچ کش ها و آفت کش ها می تواند به میزان چشمگیری (حدود 50 %) کاهش یابد.
عوامل موثر بر اثربخشی ترکیبات حاوی سیلیس
اثربخشی این گونه محصولات، بسیار متفاوت بوده چرا که در این رابطه، نوع فرمولاسیون و فرم مولکول موجود در ترکیب، اهمیت بسیاری دارد. "مونوسیلیسیک اسید" تنها فرم قابل جذب سیلیس توسط گیاه است.
تقریبا همه ی محصولات تامین کننده ی سیلیس، حاوی سیلیکات پتاسیم هستند. سیلیکات پتاسیم (K2SiO3)، نمک سیلیسیک اسید (H4SiO4) و درشت بوده بنابراین، قسمت عمده‌ی آن از طریق برگ و ریشه غیر قابل جذب است. این مولکول باید توسط فرایند سیلیسیفیکاسیون به سیلیسیک اسید و در نهایت به مونوسیلیسیک اسید تبدیل شود تا توسط گیاه قابلیت جذب پیدا کند. این پروسه، هفته ها یا ماه ها زمان می برد. فرایند تجزیه، توسط باکتری های خاک انجام می شود.
کشت های گلخانه ای، کوتاه مدت بوده و طی چند ماه به اتمام می رسد. از طرف دیگر در بسیاری از باغات و گلخانه ها، در نتیجه‌ی استریلیزاسیون بستر، یا استفاده‌ی بی رویه از ترکیبات قارچ کش و باکتری کش با طیف اثر وسیع، جمعیت میکروبی مفید خاک از بین رفته است. این عوامل باعث می شود فرایند سیلیسیفیکاسیون به درستی انجام نشده و در نتیجه گیاه به مقادیر مناسب و کافی از این عنصر مهم دسترسی نداشته باشد.
ویژگی های منحصربفرد سیلیپات به عنوان موثرترین راهکار
همه‌ی سیلیس موجود در سیلیپات (28%) به شکل "مونوسیلیسیک اسید" بوده و با استفاده از تکنولوژی HPC (که تنها در اختیار شرکت ایدای نیچر می باشد) با مولکول "هیدروپلی کربوکسیلیک اسید" کمپلکس شده است. بنابراین سرعت جذب بی مانندی داشته و علاوه بر اینکه در مدت بسیار کوتاهی بطور کامل توسط گیاه جذب می شود، تاثیر آن در مدت اندکی (2 تا 3 روز بعد از استفاده) خود را نشان می دهد. این ترکیب، با داشتن درصد بالایی از پتاس قابل جذب (15%) و سیستمیک، اثربخشی بی نظیری دارد.
از دیگر ویژگی های منحصربفرد سیلیپات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- به تنهایی بر سفیدک های سطحی و کپک خاکستری موثر بوده، طوری که حتی در شدت های کم این بیماری ها، قابلیت کنترل آنها را هم دارد.
2- استفاده از آن در زمان مناسب، به شکل معنی داری (حدود 15%) باعث افزایش عملکرد می شود.
منبع
JOEY VAN DER LOO, 2020- The Power of Mono-Silicic Acid