خیار
فهرست مطالب
خیار
خیار گیاهی است روز خنثی و یک پایه که گل‌های نر و ماده روی یک گیاه ایجاد می‌شوند. در شرایط روز بلند و دمای بالا، تعداد گل‌های نر افزایش پیدا می‌کند. در ارقام گلخانه‌ای، تنها گل ماده تولید می‌شود و بدون تلقیح به میوه تبدیل می‌شوند (پارتنوکارپ).
ارقام خیار (بر اساس تعداد گل)
ارقام تک گل: گیاه در هر بند، 1 یا 2 گل تولید می‌کند.
ارقام میان گل: گیاه در هر بند، اغلب 2 یا 3 گل تولید می‌کند.
ارقام پر گل: گیاه در هر بند، اغلب بیش از 3 گل تولید می‌کند.
شرایط رشد
خاک
خاک مناسب برای کشت خیار باید دارای بافت شنی و سبک بوده و از نفوذپذیری خوبی برخوردار باشد. چرا که سیستم ریشه‌ای این گیاه، سطحی بوده و در عمق کمی از خاک می‌تواند نفوذ کند. بنابراین هر چقدر بافت خاک سبک و نفوذپذیرتر باشد، ریشه‌ها تا عمق بیشتری از خاک توسعه پیدا می‌کنند. pH مناسب برای این گیاه، 6 تا 8/6 می‌باشد.
دما
این گیاه بومی مناطق معتدل و گرم بوده و دمای بهینه رشد برای آن 24 تا 26 درجه سانتیگراد در روز و 16 تا 18 درجه در شب می‌باشد.
رطوبت
رطوبت 60 تا 70 درصد، محدوده‌ی بهینه برای رشد گیاه می‌باشد. در مقادیر بیشتر، احتمال وقوع بیماری‌های قارچی و باکتریایی و در مقادیر کمتر، احتمال وقوع تنش‌های خشکی و عوارض بعدی، افزایش می‌یابد.
نیاز تغذیه‌ای
| Mg | Ca | K | P | N | مرحله ی رشدی |
| 35 تا 40 | 60 تا 80 | 50 تا 70 | 23 تا 35 | 60 تا 80 | 0 تا 14 روز |
| 35 تا 40 | 80 تا 100 | 140 تا 160 | 25 تا 30 | 100 تا 120 | گلدهی تا برداشت |
| 35 تا 40 | 80 تا 100 | 160 تا 180 | 30 تا 40 | 120 تا 140 | بعد از اولین برداشت |
توصیه‌های کودی
| نام کود | مقدار (در 1000 متر مربع) | روش مصرف | نقش |
| مرحله آماده سازی خاک | |||
| یارامیلا کمپلکس | 15-25 کیلوگرم | در خاک | تامین نیاز عناصر پرمصرف اولیه و ثانویه و عناصر ریزمغذی به صورت یکجا |
| یارالیوا نیترابُر / یارالیوا تروپیکُت | 10-15 کیلوگرم | در خاک | جلوگیری از کمبود بُر و کلسیم |
| بعد از انتقال نشا تا شروع گلدهی | |||
| توربو روت | 1-1/5 لیتر | آبیاری | ریشه‌زایی |
| بروتاورد | 250 سی‌سی | آبیاری | جلوگیری از بوته‌میری و استقرار قوی بوته |
| روترآ-آ | 1-1/5 لیتر | محلول پاشی | توسعه ریشه و بازیابی گیاه |
| فیلگیرین جما | 1-1/5 لیتر | محلول پاشی | بازیابی و تعادل هورمونی گیاه |
| اولتراسول 10-52-10 | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | تامین فسفر و توسعه ریشه |
| یارترا کلسینیت | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | تامین کلسیم و توسعه ریشه |
| گلدهی تا اولین برداشت | |||
| هیومیستار | 1-1/5 لیتر | آبیاری | افزایش جذب و نگهداری آب و مواد غذایی |
| تریدکورپ آ-زد 2 | 0/5-0/7کیلوگرم | محلول پاشی | تا مین ریزمغذی ها و افزایش باردهی |
| یارترا کلسینیت | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | استحکام دیواره سلولی و تامین کلسیم |
| اولتراسول 20-20-20 | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | تامین عناصر ماکرو |
| ترافوس سینرژی | 1-2 لیتر | محلول پاشی | افزایش مقاومت به بیماری‌ها |
| اولتراسول مگسول | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | تامین منیزیم و میوه کشیده و خوش رنگ |
| اولترافررو | 0/150-0/200 کیلوگرم | آبیاری | تامین آهن و افزایش فتوسنتز |
| تشکیل میوه تا اولین برداشت | |||
| یارترا کلسینیت | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | استحکام دیواره سلولی و تامین کلسیم |
| اولتراسول 30-5-15 | 2-3 کیلوگرم | آبیاری | تامین عناصر ماکرو |
| فوسترید منیزیم - روی | 1-1/5 لیتر | محلول پاشی | افزایش باردهی و رشد میوه |
| اولتراسول مگسول | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | تامین عناصر ماکرو |
| برآمین کلسیم | 1-1/5 لیتر | محلول پاشی | تامین کلسیم |
| تیو کا (Thio-K) | 1-2 لیتر | آبیاری | تامین پتاسیم و بهبود جذب ریزمغذی‌ها |
| اولین برداشت تا آخرین برداشت | |||
| سویل فرست اس آی | 1-2 لیتر | آبیاری | بهبود سایزگیری میوه |
| سالترید | 1-2 لیتر | آبیاری | کاهش شوری خاک |
| اولتراسول اس اُ پی | 2-3 کیلوگرم | آبیاری | سایزگیری میوه |
| فاینال کا | 1-1/5 لیتر | محلول پاشی | رنگ آوری بهتر، افزایش سایز |
| اولتراسول مگسول | 1-2 کیلوگرم | آبیاری | افزایش میوه کشیده و خوش رنگ |
| تیوکل (Thio-Cal) | 1-2 لیتر | آبیاری | تامین کلسیم، اصلاح خاک و بهبود جذب ریزمغذی ها |
| سیلیپات | 2-3 لیتر | محلول پاشی | افزایش سایز میوه و مقاومت گیاه |
بیوکنترل
| نام بیماری | عامل | توصیه | مقدار (لیتر) |
نحوه مصرف (محلول پاشی: در 1000 لیتر آب آبیاری: در 1000 متر مربع) |
تکرار |
|
بوته میری Damping off |
Pythium spp Rhizoctonia spp Sclerotium spp Fusarium spp Phytophthora spp | بروتاورد + کوبره | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
پژمردگی فوزاریومی Fusarium wilt |
Fusarium oxysporum | بروتاورد + کوبره | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 10 روز بعد |
|
پژمردگی ورتیسیلیومی Verticillium wilt |
Verticillium dahliae | بروتاورد + کوبره | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 10 روز بعد |
|
سفیدک پودری Powdery mildew |
Erysiphe cichoracearum Sphaerotheca fuliginea | ولکان | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
سفیدک داخلی Downy mildew |
Pseudoperonospora cubensis | کوبره | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
بلایت برگی آلترناریایی Alternaria leaf blight |
Alternaria cucumerina | کوبره | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
آنتراکنوز Anthracnose |
Colletotrichum orbiculare | کوبره | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
بلایت فایتوفتورایی Phytophthora blight |
Phytophthora capsici | بروتاورد + کوبره | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 10 روز بعد |
|
لکه برگی سرکوسپوریایی Cercospora citrullina |
Septoria lycopersici | کوبره + پامپر | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 10 روز بعد |
| جرب (اسکب) | Cladosponum cucumerinum | کوبره + پامپر | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 7روز بعد |
| لکه برگی سورگوم | Corynespora cassiicola | کوبره + پامپر | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
کپک خاکستری Grey mold |
Botrytis cinerea | پامپر | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
ساقه صمغی Gummy stem blight |
Didymella bryoniae | بروتاورد + کوبره | 2 + 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
پژمردگی باکتریایی Bacterial wilt |
Pseudomonas syringae | کوبره | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
لکه برگی باکتریایی Bacterial leaf spot |
Xanthomonas campestris | کوبره | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
لکه برگی زاویه ای خیار Angular leaf spot |
Pseudomonas syringae | کوبره | 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
|
نماتد Nematods |
Meloidogyne & Pratylenchus | توپال | 5 تا 7 | آبیاری | 14 روز بعد |
| نام آفت | عامل | توصیه | میزان (لیتر) | نحوه مصرف
(محلول پاشی: در 1000 لیتر آب آبیاری: در 1000 متر مربع) |
تکرار |
| سفیدبالک
White fly |
Trialeurodes vaporarorium | اسپیرو + فوس سُپ + وندان | 0/5 + 1 + 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
| شته جالیز
Aphids |
Mysus Persicae Aphis gossypii Aulacorthum solani | افیلو + فوس سُپ | 4 + 1 | محلول‌پاشی | 5 روز بعد |
| تریپس Thrips |
Thrips tabaci Frankliniella occidentalis | اسپیرو + فوس سُپ + وندان | 0/5 + 1 + 2 | محلول‌پاشی | 6 روز بعد |
| کنه تار عنکبوتی
Two spotted mite |
Tetranychus urticae | اسپیرو + فوس سُپ + آراکار | 0/5 + 2 + 3 | محلول پاشی | 7 روز بعد |
| مگس مینوز
Exotic leafminer fly |
Liriomyza spp | اسپیرو + فوس سُپ + وندان | 0/5 + 2 + 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
| مگس جالیز | Dacus Ciliatus | اسپیرو + فوس سُپ + وندان | 0/5 + 2 + 2 | محلول‌پاشی | 7 روز بعد |
اختلالات فیزیولوژیکی خیار
پوسیدگی گلگاه بوته خیار (Blossom end rot)
معمولا این ناهنجاری با بیماری‌های قارچی اشتباه گرفته می‌شود در صورتی که کمبود کلسیم عامل ایجاد آن است.
علت
_ نیتروژن بیش از حد
_ رطوبت بیش از حد محیط ریشه برای مدت طولانی
_ خشکی و دماهای بالا
آفتاب سوختگی (Sunscald)
قسمت‌های آفتاب سوخته در ابتدا سفید رنگ هستند و در ادامه به دلیل از بین رفتن سلول‌ها، نکروزه و قهوه‌ای می‌شوند.
راهکار
_ ایجاد پوشش برگی مناسب برای بوته
_ استفاده از ترکیبات مناسب برای این منظور (سیلیپات)
تلخی میوه خیار (Cucumber bitterness)
ماده‌ی Cucurbitacin عامل ایجاد تلخی در گیاهان این خانواده می‌باشد. در شرایط تنش، این ماده از قسمت‌های رویشی وارد میوه شده و باعث تلخی آن می‌شود.
راهکار
_ آبیاری در شرایط استرس ناشی از دماهای بالا
بدفرمی میوه خیار Deformation of cucumber fruit
میوه‌های خمیده Curved fruits
این مورد معمولا در دماهای بیش از حد پایین اتفاق می افتد.
میوه های نامرغوب Poor-shaped fruit
خیار گیاهی است که به میزان آب بالایی نیاز دارد. در صورتی که آب مورد نیاز، به اندازه کافی و یا بصورت غیر یکنواخت تامین شود، چنین ناهنجاری‌هایی بروز می‌کند. این مورد، بیشتر در روزهای گرم تابستانی، زمانی که دمای هوا بالاست و توسعه میوه با سرعت زیادی در حال انجام است رخ می‌دهد زیرا در چنین مواقعی حساسیت گیاه به تنش‌های آبی بیشتر است.
آسیب های مکانیکی Mechanical injuries
آسیب‌های مکانیکی ناشی از عوامل مختلف می‌تواند باعث شکل گیری میوه‌های بدشکل می‌شود که بازارپسندی نداشته و در صورت شدت بالا باید حذف شوند.
رنگ پریدگی میانه ی میوه ی خیار Light Belly Color
در این وضعیت، میوه‌هایی که روی سطح خاک قرار دارند، به جای سبز تیره دارای قسمت‌های رنگ پریده هستند.
علت
تماس مستقیم میوه های پایین بوته با خاک مرطوب و سرد
راهکار
پرهیز از دادن نیتروژن بیش از حد
محدود کردن روندگی بیش از حد بوته
استفاده از مالچ‌های پلاستیکی برای جلوگیری از تماسی مستقیم میوه با خاک
سرخک Measles
در این ناهنجاری، لکه‌های قهوه‌ای کوچکی در سطح پوست نرم میوه پراکنده هستند. این لکه ها بصورت سطحی هستند و به بافت اپیدرم نفوذ نمی‌کنند و ممکن است در سطح برگ و ساقه هم دیده شوند.
علت
این مشکل زمانی بروز می‌کند که شرایط برای خروج املاح از آوند چوبی و قرار گیری آن در سطح گیاه مهیا شود. این قطرات خارج شده، منجر به ایجاد غلظت‌های بالای نمک‌ها شده و در نهایت، سوزانندگی را در پی دارند. لکه‌های سرخک مانند زمانی بوجود می‌آیند که این قطرات توسعه پیدا کنند.
کنترل
کاهش تعداد و دفعات آبیاری زمانی که میوه به بلوغ(Maturity) نزدیک می شود (در کشت‌های پاییزه). لازم به یادآوری می‌باشد که کاهش آبیاری در این زمان، هیچ گونه اثر سوئی بر سایز و محتوای مواد جامد میوه نخواهد داشت.